چند همسری

در جوامع تعداد زن و مرد مساوی نیست و به دلایلی تعداد زنان همیسشه بیشتر است و چندهمسری تنها راه حل برای ازدواج زنان و سلامت فرد و جامعه است.

در جوامعی که عدم تعادل جنسیتی وجود دارد، چندهمسری به عنوان نتها راه حل جامع و منطقی برای ازدواج زنان و جلوگیری از ناهنجاری‌های اجتماعی مطرح می‌شود. شبهه‌های مطرح در مورد بی‌عدالتی و نقض حقوق زنان با تأکید بر عدالت بین همسران در اسلام و حمایت از زنان در شرایط خاص قابل پاسخگویی هستند.

در بحث ضرورت چندهمسری، استدلال‌هایی مطرح می‌شود که تک‌تک قابل بررسی هستند. برخی از این دلایل مبتنی بر ضرورت‌های اجتماعی است، از جمله؛ عدم توازن تعداد مرد و زن در جوامع که به موجب آن، ازدواج یک مرد با چند زن تجویز می‌شود.

در جوامع مختلف، بنا به دلایلی، تعداد زنان از مردان قابل ازدواج بیشتر می‌شود:

1.  عوامل بیولوژیکی: اگرچه آمار تولد پسران (XY) اندکی بیشتر از دختران (XX) است، اما عوامل متعددی مانند مرگ و میر بیشتر در میان مردان (به دلیل عوامل بیولوژیکی مانند تاثیر هورمون تستوسترون و عوامل اجتماعی مانند مشارکت بیشتر در مشاغل پرخطر و جنگ‌ها) باعث می‌شود که در نهایت، تعداد زنان در اکثر جوامع از مردان بیشتر شود.
2. سن ازدواج: یکی از دلایل عدم توازن مردان و زنان قابل ازدواج این است که دخترها چندین سال زودتر به توانمندی ازدواج و تشکیل خانواده می‌رسند، که این توانمندی مرهون بروز صفات جنسی و توانمندی بیشتر برای درک و تحلیل امور در سن پایین‌تر و … می‌باشد.

در چنین شرایطی، برای جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های اجتماعی و تأمین نیاز زنان به همسر و تشکیل خانواده، چندهمسری تنها راه حل است. به ویژه در جوامع جنگ‌زده که تعداد مردان به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد، این ضرورت بیشتر احساس میشود. هدف از این تجویز، بهره‌مندی زنان و مردان از نعمت همسر و تشکیل خانواده است.

ممکن است کسی برای تامین نیاز غریزی و طبیعی زنان به همسر، راه‌هایی مانند ازدواج موقت و … را پیشنهاد کند، ولی هیچ مسیری به غیر از ازدواج دائمی، نیازهای منطقی یک زن را برآورده نمی‌کند.

البته مطالب غیرکارشناسانه و احساسی در این بحث مطرح می‌شود که با بررسی آنها می‌توان به ضرورت چندهمسری در جامعه به عنوان تنها و منطقی‌ترین راه حل برای مشکلات ناشی از عدم توازن جمعیت مردان و زنان بیشتر واقف شد.

چند شبهه رایج در مورد چندهمسری و پاسخ‌های خلاصه به آن‌ها:

• شبهه اول: چندهمسری باعث بی‌عدالتی و رنجش زنان می‌شود.
• پاسخ: اسلام شرط اصلی چندهمسری را رعایت عدالت بین همسران می‌داند و در شرایطی که عدالت رعایت نشود، چندهمسری ممنوع است. در مورد رنجش زنان، با تجربه ثابت شده (در کشورهایی مانند لبنان که فرهنگ سوزی! نشده) که اگر در این مورد فرهنگ‌سازی شود، زنان از ازدواج بعدی همسران خود رنجش خاصی نخواهند داشت. مسائل و رخدادهای پس از ازدواج بعدی مانند بقیه رخدادهای زندگی قابل تدبیر است (مانند فرزند دوم که غالباً حس حسادت فرزند اول را تحریک می‌کند).
• شبهه دوم: چندهمسری حقوق زنان را نادیده می‌گیرد.
• پاسخ: در شرایط خاص، مانند زمانی که تعداد زنان در جامعه افزایش می‌یابد، چندهمسری به عنوان راه حلی برای حمایت از زنان مطرح می‌شود. هدف از این امر، تأمین امنیت فردی و اجتماعی برای زنان است. همچنین قوانین مربوط به چندهمسری در اسلام، حقوق زنان در آن شرایط را مشخص کرده است.
• چند همسری، نفس چرانی است.
• پاسخ: مردی که مسئولیت پذیر نباشد برای نفس چرانی بار چند همسر را بدوش نخواهد کشید و مسئولیت تامین آنها را با لحاظ عدالت قبول نخواهد کرد بلکه برای نفس چرانی به راه های دیگر رجوع خواهد کرد. آری ؛ پذیرش مسئولیت بیش از یک همسر کاری انسانی و بنوعی مجاهده با نفس است. همان کاری که انبیاء و بزرگانی مانند علامه قاضی انجام دادند.
• چرا برای زنان چند همسری جایز نیست؟
• پاسخ: زنان بلحاظ غریزه و تجربه هرگز گرایشی به چند همسری ندارند گو اینکه در بخش غریزی بخاطر اشتراک طبیعی و غریزی بین انسان و حیوان، میتوان به حیوانات رجوع کرد. حیوانات نیز چنین قانونی ندارند. و اگر مواردی دیده میشود که بخلاف این مسیر ادعا دارند (چه گرایش به جنس موافق و چه …) از نظر تحقیق، یا بیمارند و یا فرهنگ زده و در خلاصه کلام؛ معمولی نیستند اگرچه در دنیای شیطان زده امروز، شاهد حمایت از چنین فجایعی هستیم!
• چه فرقی بین مرد و زن هست؟
• پاسخ: بغیر از آنچه در مورد قبلی گفتیم، نکته بسیار مهمی وجود دارد که توجه به آن راهگشاست؛ اینکه مردان ولایت دارند! و بصورت ناخود آکاه اسیر همسزان خود هستند یعنی رابطه مرد با زن مانند رابطه مادر با فرزندان است که با وجود فرزندان بعدی هرگز از محبت و توجه به قبلی کاسته نمیشود. امام معصوم (ع) فرمود که ولایت مانند شعله فروزنده ایست که اگر از آن اقتباس کنی، میزان آن کاسته نمیشود.